Ο Dj Alx, τα τελευταία δύο χρόνια, έχει ξεκινήσει την διαδικασία επανέκδοσης δίσκων από τον κατάλογο της Ηχοκρατορίας, μέσω Crowdfunding. Αυτή του η ενέργεια έχει ως αποτέλεσμα να υπάρχει η δυνατότητα να αποκτηθούν συλλεκτικά βινύλια και κασέτες, από τα πιο θρυλικά συγκροτήματα και καλλιτέχνες του ελληνικού hip hop, που ίσως κάποιοι δεν κατάφεραν να έχουν στα χέρια τους.
Λίγες μέρες πριν την επανέκδοση του συλλεκτικού βινύλιου ” Η Γευση του Μενους” βρεθήκαμε με τον Dj ALX και κάναμε μια πολύ όμορφη κουβέντα:
Καλησπέρα ALX!
Η επανέκδοση της Γεύσης του Μένους είναι σε τελικό στάδιο και αναμένεται να κυκλοφορήσει πολύ σύντομα, μια διαδικασία που αν το καλοσκεφτεί κάποιος δεν είναι και τόσο εύκολη Θα μπορούσες να μας πεις ποιες είναι οι δυσκολίες που αντιμετωπίζεις κατά την διαδικασία των επανεκδόσεων;
Καλησπέρα σας, Η πρώτη δυσκολία ή, καλύτερα, αγωνία είναι να βρεις τα ηχητικά σε ακέραια μορφή. Εάν είναι σε κασέτα DAT θες να μην έχουν drops οι κασέτες. Εάν έχεις τις μίξεις σου αρχεία wav σε cd / dvd θες να μπορεί να διαβαστεί το cd / dvd. Δεν μπορείς να κανείς χάραξη από τον ήχο του CD που είχε κυκλοφορήσει τότε επειδή έχει διαφορετικό και μη επιθυμητό loudness. Πρέπει να ξανακάνεις mastering από τις μίξεις σου εάν σέβεσαι τον ακροατή σου. Στο βινύλιο εάν θες δυνατό ήχο δεν το κανείς με limiter. Αφήνεις δυναμική περιοχή και χαράζεις βαθιά και πλατιά. Όποτε για δίσκο πάνω από 40 λεπτά πας για διπλό βινύλιο. Αλλιώς η μουσική θα είναι χαμηλογραμμένη.
Η δεύτερη δυσκολία – αγωνία είναι τα γραφιστικά. Αρχικά ψάχνεις εάν τα έχεις κρατήσει στο αρχείο σου, εάν θα μπορεί να διαβαστεί το cd που έκανες κάποτε backup. Εάν τα αρχεία θα ανοίγουν από Corel Draw, illustrator, Photoshop, εάν είναι επαρκής η ανάλυση, εάν έχεις τις γραμματοσειρές κλπ. Από κει και πέρα η προσαρμογή του παλιού γραφιστικού στις επιφάνειες τού βινυλίου δεν είναι κάτι τραγικό. Τραγικό είναι να θες να σκανάρεις ένα μικρό εξώφυλλο στις διαστάσεις του CD, δηλαδή 12 εκ επί 12εκ και να το μεγεθύνεις στις διαστάσεις το βινυλίου δηλαδή 30εκ επί 30εκ, να πρέπει να διορθώσεις τυχόν τσαλακώματα που τώρα φαίνονται τριπλάσια σε μέγεθος λόγω της μεγέθυνσης κλπ. Όταν λοιπόν έχεις όλα τα παραπάνω και κάνεις μια επανέκδοση με αξιοπρέπεια προσθέτεις αξία στον τίτλο που κυκλοφορείς. Όταν προσπαθείς να το “σώσεις” με τον έναν ή άλλον τρόπο τότε απλά κυνηγάς το εφήμερο κέρδος. Όταν έρθει η μέρα να μην έχω κάτι από τα παραπάνω θα σταματήσω. Όταν αγαπάς κάτι θέλεις να το κάνεις σωστά. Αλλά για να μην είμαι και απόλυτος υπάρχουν επανεκδόσεις δίσκων από τη δεκαετία του 60, 70 και 80 με remaster ήχο, πολύ καλύτερο από τότε. Δεν υπήρχε τότε photoshop και τα εξώφυλλα είναι όλα σκαναρισμένα από τους παλιούς δίσκους.
Που πιστεύεις ότι οφείλεται η άνοδος του βινυλίου τα τελευταία χρόνια;
Κατά την άποψή μου οφείλεται στην έλλειψη του φυσικού προϊόντος. Το mp3 σκότωσε το CD αφού τα τελευταία 10 και βάλε χρόνια αγοράζαμε CD για να το κάνουμε mp3 αποθηκεύοντας το CD στην άκρη. Μετά βρίσκαμε το mp3 στο διαδίκτυο χωρίς να αγοράζουμε το CD και μετά δεν κατεβάζαμε καν το mp3 γιατί το streamάραμε. Έτσι θεωρώ ότι το mp3 σκότωσε το CD και άφησε ένα κενό σε όσους αγοράζουν τη μουσική σε φυσική μορφή για τη συλλογή τους, δισκοθήκη τους κτλπ. Οπότε το βινύλιο έγινε μονόδρομος. Το CD δεν πουλάει πλέον. Πολλοί από μάς δεν έχουμε καν CD players, ούτε CD / DVD ROM στους υπολογιστές μας. Θα μου πεις έχουμε όλοι πικάπ; Όχι, αλλα πολλές γνωστές εταιρίες εδώ και χρόνια πουλάνε πικάπ κλώνους του 1200MK2. Η αλήθεια είναι πως εάν είχες αγοράσει πριν 20 χρόνια ενα CD Player Deck το πιθανότερο είναι να μην λειτουργεί σήμερα. Εάν όμως είχες αγοράσεις ενα MK2 πριν 30 χρόνια, σήμερα λειτουργεί μια χαρά. Φαντάζομαι σημερινούς 20άρηδες να ξεσκονίζουν τα πικάπ του πατέρα τους από τα 90ς… Όπως το βλέπω εγώ, πέρα απο την σχέση του hip hop με το βινύλιο, το digital (mp3 η streaming) εξυπηρετεί στην φορητότητα και το βινύλιο στην ακουστική εμπειρία και την συλλεκτικότητα. Το CD ήταν πολύ μεγάλο, σε όγκο, για να είναι φορητό, πολύ σκληρό/ψυχρό για ακουστική εμπειρία και πολύ μικρό για συλλεκτικότητα. Έπρεπε να φύγει. Ήταν θέμα χρόνου να μείνουν τα δύο άκρα.
Θα έλεγες ότι μια επανέκδοση δίσκου ανεβάζει κι άλλο την “αξία” του;
Δεν ξέρω για την “αξία” σε εισαγωγικά όπως το λες, αλλά ας αναλύσουμε την “αξία” από 2-3 πλευρές. Για να επανεκδοθεί ένας δίσκος σίγουρα θα έχει μια δεδομένη αξία συναισθηματική για τους ακροατές. Και όταν τοποθετείτε σε περισσότερες δισκοθήκες ίσως ανεβαίνει και η του αξία του ως τίτλος. Μια επανέκδοση όμως δεν προσθέτει καλλιτεχνική αξία σε ένα ηχογράφημα. Αυτό είναι κάτι που ένα ηχογράφημα θα πρέπει να έχει από μόνο του. Ωστόσο εάν ένας δίσκος έχει καλλιτεχνική αξία τότε έχει και ενδιαφέρον η επανέκδοση. Η εμπορική του αξία (τιμή στο ράφι) είναι ίδια με οποιονδήποτε άλλον καλό ή κακό δίσκο. Μόνο σε περιπτώσεις που ένας τίτλος εξαντληθεί θα δεις κάποιους να ζητάνε τρελά νούμερα για έναν δίσκο.
Θεωρείς ότι η Γεύση του Μένους είναι ένας δίσκος “σταθμός” στην ελληνική ραπ;
Δεν μπορώ να μιλήσω γενικά. Ωστόσο είναι σταθμός για την δική μου πορεία στη μουσική βιομηχανία. Για μένα είναι η άνθιση και το μεγάλωμά μου σε ότι αγαπούσα να κάνω στα 24 μου: hip hop beats, μουσική παραγωγή, ηχογράφηση και μίξη σε μεγάλο στούντιο, σκηνοθεσία και μοντάζ. Δεν είναι ότι έδωσα τον καλύτερο μου εαυτό σε αυτόν τον δίσκο. Απλά στο διάστημα παραγωγής της Γεύσης ανακάλυπτα συνεχώς πολλά πράγματα πάνω σε αυτό που έκανα και ο δίσκος αντανακλά αυτό το πράγμα, τουλάχιστον στο τεχνικό κομμάτι. Πολλοί ράπερς μου έχουν ζητήσει να τους κάνω
beats σαν αυτά της Γεύσης αγνοώντας ότι η μουσική παραγωγή είναι αυτή που φτιάχνει τη Γεύση και όχι το beat.Αγνοώντας ότι χτίζω τη μουσική γύρω από τα φωνητικά. Αγνοώντας ότι πέρα από παραγωγός ήμουν και μέλος του γκρουπ καιαυτός ο ηχος ήταν αποκλειστικά δικός μας. Κατά έναν μεγάλο βαθμό η Γεύση είναι αυτή που είναι λόγω των ράπερ Αρτέμη και Ευθύμη. Εγώ, ως παραγωγός, έκανα αυτό που έπρεπε για να αναδείξω το κάθε κομμάτι με βάση αυτό που μου έδινε ο ραπερ σε συνδυασμό με τα ηχοχρώματα-δείγματα (samples) που έβρισκα ως dj και beatmaker.
Έχεις σκοπό να επανεκδόσεις και άλλους δίσκους στο άμεσο μέλλον; Αν ναι ανέφερε μας τους εφόσον το επιθυμείς.
Ναι βέβαια. Αρχικά όλον τον κατάλογο της Ηχοκρατορίας ξεκινώντας από την αρχή. Σήμερα Οκτώβριος 2019, περιμένω από το εργοστάσιο την Γεύση του Μένους. Σειρά έχει το Ρίμα για Χρήμα. Όλες οι επανεκδόσεις συμπληρώνουν 20 έτη κυκλοφορίας!
Θέλω από το 2020 και μετά να μιλήσω με κόσμο ώστε να ξεκινήσω να επανεκδίδω και δίσκους άλλων σχημάτων και καλλιτεχνών σε βινύλιο, εφόσον υπάρχει το υλικό σε μορφή που μπορώ να επεξεργαστώ.
Ανέκαθεν περνούσαν από τα χέρια σου όλα τα στάδια της παράγωγης ενός δίσκου; Πιστεύεις ότι χάνεται η μαγεία όταν εμπλέκονται και άλλοι σε ένα project;
Μαγεία υπάρχει όταν υπάρχουν μυστικά. Όπως σε όλα άλλωστε. Πάντα πρέπει να εμπλέκονται όσοι είναι απαραίτητοι και μπορούν να φέρουν εις πέρας το έργο. Είτε ο ένας γνωρίζει τα μυστικά του άλλου είτε όχι δεν έχει σημασία. Ως διευθυντής παραγωγής περνάνε όλα από τα χέρια μου, αλλά δεν σημαίνει πως εκτελώ και τις επιμέρους εργασίες. Το mastering για παράδειγμα το κάνει ο Γιάννης Χριστοδουλατος στο Sweetspot. Απλά πρέπει να επιβλέπω όλα τα στάδια και την εργασία του καθενός, να φροντίζω τα οικονομικά και το χρονοδιάγραμμα.
Ποια ήταν κατά την γνώμη σου η χρυσή δεκαετία του ελληνικού hip hop;
Θα στενοχωρήσω κάποιους hip hop heads με αυτό που θα πω, αλλά δεν είμαι δογματικός και ούτε μου αρέσει ο δογματισμός είτε προέρχεται από νέους είτε παλιούς στον χώρο. Κατά την άποψή μου δεν υπάρχει ούτε υπήρξε ποτέ χρυσή ημερολογιακή δεκαετία στο ελληνικό hip hop. Για μένα “χρυσή” μουσική δεκαετία είναι η χρονική απόσταση που διανύει κανείς κάποια στιγμή στη ζωή του ως ακροατής. Συνήθως τις πιο ευχάριστες και μοναδικές μουσικές εμπειρίες τις συναντά κανείς από τα 15-18 μέχρι τα 25-28 του χρόνια. Όταν δηλαδή αρχίζει και αποκτά ταυτότητα ατομική και κοινωνική και τοποθετεί την ύπαρξή του μέσα στο σύνολο. Δεν έχει σημασία εάν το 2019 πρωτάκουσε την Γεύση του Μένους που κυκλοφόρησε το 1999. Πάντα θα θυμάται τη στιγμή που άκουσε τη Γεύση και όχι κάποια εποχή που δεν είχε ζήσει μουσικά ή δεν είχε γεννηθεί.
Πως βλέπεις την ελληνική hip hop σκηνή εν έτη 2019;
Έχω την εντύπωση πως καλύπτονται όλα τα γούστα. Δεν διαμορφώνουν οι καλλιτέχνες μια σκηνή αλλά οι ακροατές. Η επιλογή των ακροατών είναι αυτή που αναδεικνύει τάσεις. Από κει και πέρα υπάρχουν οι καλλιτέχνες που ακολουθούν τις τάσεις και οι καλλιτέχνες που κάνουν το δικό τους αγνοώντας τις τάσεις της εποχής, φυσικά με το ανάλογο εμπορικό τίμημα.
Ακούω πολλούς να παραπονιούνται για τον τάδε ήχο και δεν ξέρω γω τι… Η μουσική είναι ένα μέσο απόδρασης του ανθρώπου από την καθημερινότητά του. Μία πύλη εξόδου από τα δικά σου και εισόδου σε έναν άλλον κόσμο φανταστικό, εξωπραγματικό, ρεαλιστικό ή εξίσου πραγματικό (με μία άλλη ματιά). Όταν εξετάζεις τις τάσεις της μουσικής εξετάζεις τις ανάγκες των ανθρώπων για απόδραση από τα δικά τους. Εξετάζεις σε τί κόσμο θέλουν να εισέλθουν, τί θέλουν να φαντασιωθούν, με τί θέλουν να ξεχαστούν ή για ποιο πράγμα θέλουν να νοιαστούν και τί θα τους προβληματίσει. Σκέψου αυτό λοιπόν σε μεγαλύτερη κλίμακα. Βάλε κάτω τις μουσικές τάσεις του 99 και του 19. Σύγκρινε τις διαφορές, βρες τις ομοιότητες και μόλις έκανες μια κοινωνική κριτική και σύγκριση. Οι ακροατές διαμορφώνουν και αλλάζουν τις τάσεις αλλά ταυτόχρονα, όταν μια τάση επιβληθεί και γίνει καθεστώς, οι ακροατές διαμορφώνονται αυτήν. Εάν δεχτείς αυτό που μόλις είπα και το δεις σε ακόμα μεγαλύτερη κλίμακα, ίσως με χρονική απόσταση μεγαλύτερη απ αυτή μιας θνητής ανθρώπινης ζωής, ίσως έρθεις στο συμπέρασμα ότι η μουσική ψυχαγωγία εκτελεί κοινωνική μηχανική. Σύγκρινε “τυχόν” διαφορές μουσικών τάσεων του σήμερα και του χθες και αναρωτήσου για ποιανού το συμφέρον διαμορφώνεται ο ακροατής.
Δεν με προβληματίζει εάν ο τάδε ήχος του τάδε είναι ποιοτικός ή όχι. Ο καθένας έχει το ταβάνι του. Κι εγώ το δικό μου. Με προβληματίζει όμως και με ενοχλεί κάποιες φορές, το κριτήριο επιλογής της ποιότητας του ακροατή, όχι ως προς τον ακροατή αλλά ως προς τί μπορεί να είναι αυτό που βιώνει ώστε να διαλέγει για απόδρασή του τον τάδε ήχο ή στίχο, τί επιπτώσεις μπορεί να έχει αυτό στην μετέπειτα ζωή του και κατ’ επέκταση στην δική μου. Εάν τελικά η επιλογές του τον ελευθερώνουν από τα δικά του ή τον κάνουν δέσμιο περισσότερων επιθυμιών των μή προσβάσιμων υλικών. Νομίζω ξέφυγα λίγο από την ελληνική σκηνή και το “yo ενα-δυο, ενα-δυο” αλλά αυτά ήταν κάποια πράγματα που ήθελα να πω στις νεότερες ψυχές.
Σε ευχαριστούμε πολύ για τον χρόνο που μας αφιέρωσες, καλή επιτυχία στην επανέκδοση τον επομένων δίσκων τους οποίους περιμένουμε με ανυπομονησία! Να είσαι καλά!
Εσείς να είστε καλά! Συνεχίστε αυτό που κάνετε και να μην αλλάξετε όσο και να αλλάζουν οι καιροί. Ή τουλάχιστον να αλλάζετε προς το καλύτερο δηλαδή να βελτιώνεστε σε ο,τι κάνετε. Ελπίζω να μην κούρασα όσους διαβάσανε τη συνέντευξη. Μπορώ να μιλάω για ώρες εάν με αφήσεις. Με την σειρά μου να ευχηθώ τα καλύτερα σε όλους τους αναγνώστες σας, και υγεία πάνω απ’ όλα. Peace!
Επιμέλεια συνέντευξης: Θωμάς Χατζίογλου & Ηλέκτρα Φακιολά
